Hoe schrijf je een literatuuroverzicht dat opvalt?

Hoeveel tijd zou het je kosten om 20 onderzoeken lezen?

Elk 1 uur? Of 2?

Stel je nu eens voor dat je 50 papers zou moeten lezen. Opeens zou het lezen van al die artikelen extreem overweldigend voelen. 

Precies dit probleem had Murray Geluk (een professor scheikunde aan Stanford), in 1931. 

Elk jaar werden er duizenden nieuwe onderzoeken gepubliceerd en wetenschappers hadden moeite om ze allemaal te lezen en bij te houden.

Luck wist dat er iets moest veranderen. In plaats van te verdrinken in eindeloze papieren, creëerde hij een slimme, duidelijke samenvatting die belangrijke bevindingen benadrukten, hiaten aan het licht brachten en talloze uren bespaarden voor onderzoekers.

Dit was de geboorte van het allereerste formele literatuuronderzoek-het jaarlijkse overzicht van biochemie.

Spoel door naar 2025. Overal ter wereld duiken studenten nu eerst in literatuurstudies als ze beginnen met academisch schrijven. Het lijkt de meest voor de hand liggende keuze. 

Literatuuroverzichten zien er eenvoudiger, sneller en veel minder intimiderend uit dan het doorspitten van originele onderzoekspapers.

Maar is dat echt waar?

In deze blog leggen we uit wat literatuuronderzoeken zijn, wat voor soorten ze zijn, hoe ze zijn opgebouwd en geven we een eenvoudige stap-voor-stap gids om je te helpen vol vertrouwen een literatuuronderzoek te schrijven.

Laten we erin duiken.

Wat is een literatuurstudie?

In onderzoek...

• "Literatuur" betekent alle studies, rapporten, boeken en artikelen geschreven door experts over een bepaald onderwerp. 
• "Recensie" betekent iets zorgvuldig bekijken en erover nadenken. 

A literatuuronderzoek is wanneer je veel studies, boeken of artikelen over één onderwerp verzamelt en probeert te begrijpen wat ze allemaal samen zeggen. 

Bijvoorbeeld: Als je onderwerp is hoe sociale media de slaap van tieners beïnvloedt, zou je onderzoeken verzamelen over het gebruik van sociale media, slaappatronen van tieners en geestelijke gezondheid - en dan laten zien hoe ze allemaal samenhangen.

→ Als er nog geen onderzoek is gedaan naar de invloed van TikTok-scrollen 's avonds laat op de slaap van tieners in landelijke gebieden, zou je kunnen zeggen: "Dit is de leemte die mijn onderzoek wil vullen."

Soorten literatuuroverzichten

Er zijn verschillende soorten literatuuroverzichten, en elke literatuurstudie is geschikt voor verschillende situaties. Laten we vijf soorten literatuuronderzoek bespreken.

1. Beschrijvend overzicht

Beschrijvende review somt op wat de studies zeggen, zonder al te veel vragen te stellen. Het wordt gebruikt als je net begint en wilt laten zien wat er al gezegd is. 

Bijvoorbeeld:

Een overzicht van onderzoeken (2010-2020) naar de invloed van sociale media op de geestelijke gezondheid van adolescenten laat een overheersende focus op angst en depressie zien. Terwijl 60% van de studies negatieve correlaties rapporteert, benadrukken 30% neutrale of positieve uitkomsten, wat de behoefte aan genuanceerde kaders suggereert.

→ Onderzoeksintentie: Onderzoekend-"Laten we eens kijken wat er gedaan is.

2. Integratieve beoordeling

Een integratieve beoordeling beschrijft niet alleen onderzoeken, maar vergelijkt ze ook, stelt ze in vraag en verbindt ze. Je vindt patronen. Je zoekt uit wat logisch is en wat niet.

Gebruik het als je een scriptie of een gedetailleerd academisch essay schrijft, waarbij je geacht wordt je eigen stem en argument te vormen.

Bijvoorbeeld:

In een integratief overzicht van 45 onderzoeken naar diversiteit op de werkplek (1995-2020) worden bevindingen uit enquêtes, casestudy's en interviews samengevoegd. Thema's als leiderschapsinclusiviteit en intersectionaliteit komen naar voren en stellen een model voor voor rechtvaardige organisatieculturen.

→ Onderzoeksintentie: Argumentatief-"Dit is wat ik geloof, gebaseerd op het bewijs."

3. Systematisch overzicht

Systematische review is strikt en gebaseerd op regels. Je volgt een stapsgewijze methode om studies te vinden, te kiezen en te beoordelen. Gebruik het wanneer je academisch werk van hoog niveau doet, zoals een proefschrift of een groot onderzoeksproject.

Bijvoorbeeld:

Een systematische review van 30 RCT's evalueert de werkzaamheid van op mindfulness gebaseerde therapie voor chronische pijn. Databases (PubMed, Scopus) werden doorzocht op peer-reviewed studies (2015-2022). De resultaten laten een matige pijnreductie zien, maar benadrukken de variabiliteit in interventieduur.

→ Onderzoeksintentie: Bevestiging -"Laten we ervoor zorgen dat de resultaten sterk en herhaalbaar zijn."

4. Meta-analyse

Meta-analyse draait allemaal om statistiek. Als je wilt weten wat alle onderzoeken gemiddeld zeggen, dan is dit de manier.

Gebruik het wanneer je veel vergelijkbare onderzoeken hebt met numerieke resultaten (zoals experimenten) en je het algemene effect wilt vinden.

Bijvoorbeeld:

Een meta-analyse van 20 onderzoeken (n=15.000 deelnemers) vergelijkt CGT en farmacotherapie voor gegeneraliseerde angststoornis. De gepoolde effectgroottes (Hedges' *g*) geven de superieure werkzaamheid van CGT op de lange termijn aan (*g* = 0,45, *p* < 0,01).

→ Onderzoeksintentie: Meetbaar effect-"Hoe sterk is het effect precies?"

5. Scoping evaluatie

Scoping review gaat niet diep in op elk onderzoek. In plaats daarvan wordt het landschap in kaart gebracht - wat is waar onderzocht en wat ontbreekt er nog.

Gebruik het wanneer je een nieuw onderzoeksgebied plant of een subsidievoorstel schrijft. Het helpt je te laten zien waar jouw werk een verschil kan maken.

Bijvoorbeeld:

Een scoping review van AI-ethiek in de gezondheidszorg (2015-2023) analyseert 120 artikelen. Dominante thema's zijn algoritmische vooringenomenheid (40%), autonomie van de patiënt (30%) en uitdagingen op het gebied van regelgeving (20%), waaruit blijkt dat er behoefte is aan kaders voor de betrokkenheid van belanghebbenden.

→ Onderzoeksintentie: Verkenning -"Wat is er en waar zitten de gaten?"

Dit waren de verschillende soorten literatuuronderzoek. Als je nog steeds in de war bent, begrijp dan dat het allemaal neerkomt op je doel: 

• Als je verkennen: beschrijvend of scoping gaan.
• Als je een argument opbouwen: kies Integratief.
• Als je solide bewijs: een systematische review gebruiken.
• Als je jaagt op nummers: gaan met Meta-analyse.

Kijk naar deze verschillende voorbeelden van literatuuronderzoeken:

→ Mobiele gezondheid: Een overzicht van de huidige stand van zaken in 2015

→ Persoonlijke gezondheidsdossiers: Een scopingonderzoek

→ Gebruik van handcomputers in de klinische praktijk: een systematisch overzicht

Structuur van een literatuurstudie

Net als elk ander geschrift heeft ook een literatuuroverzicht een duidelijk begin, midden en einde nodig. Dat is waar structuur om de hoek komt kijken.

Hier is de meest gebruikte structuur van de literatuurstudie:

1. Inleiding

Hier leg je uit waar je recensie over gaat. Het is alsof je zegt, "Dit is het onderwerp, dit is waarom het belangrijk is en dit is wat ik wil weten." Houd dit gedeelte rond de 200-300 woorden.

2. Lichaam

Hier ga je in op de details. Je brengt verschillende studies in en organiseert ze op een slimme manier. Houd dit gedeelte rond de 800-1200 woorden. Er zijn vier verschillende manieren om dat te doen:

A. Chronologisch (op tijd)

Gebruik dit wanneer je wilt laten zien hoe het denken of het onderzoek in de loop der tijd is veranderd.

B. Thematisch (per onderwerp of thema)

Gebruik dit als je onderwerp verschillende kanten of thema's heeft.

C. Methodologisch (door de manier waarop studies zijn uitgevoerd)

Gebruik dit wanneer je wilt praten over de sterke punten of beperkingen van de gebruikte methoden.

D. Theoretisch (door de gebruikte theorie)

Gebruik dit als je recensie diepgaande of gelaagde ideeën bevat.

3. Conclusie

Dit is waar je alles met elkaar verbindt. Wat zeggen al deze onderzoeken samen? Wat zeggen ze niet? Waar zit de kloof en hoe kan jouw onderzoek helpen?

Stap-voor-stap gids voor het schrijven van een literatuuroverzicht

Stap 1: Bepaal je onderwerp en bereik

Vraag jezelf → Wat wil ik te weten komen? 

Begin met het schrijven van een eenvoudige probleemstelling van je literatuurstudie - één of twee regels over wat je dwars zit of waar je nieuwsgierig naar bent.

Bijvoorbeeld: Mensen in steden worstelen met klimaatverandering, vooral overstromingen. Hoe gaan zij ermee om? 

Je kunt duidelijke trefwoorden gebruiken om je onderwerp te specificeren, zoals:

→ "stedelijke klimaatadaptatie", "kuststeden", "overstromingsstrategieën".

Als je onderwerp te groot is (zoals "klimaatverandering"), gebruik dan hulpmiddelen zoals AI chat om het te beperken. Geef deze opdracht aan AI-Chat:

→ Help me om 'klimaatverandering' te beperken tot iets specifieks en onderzoekbaars.

Je krijgt dan een lijst met verschillende subcategorieën die je kunt onderzoeken. Zodra je die hebt, gebruik je het PICO Framework om je onderwerp te specificeren. Bijvoorbeeld:

• P - Bevolking: Kuststeden
• I - Interventie: Stedelijke aanpassingsstrategieën
• C - Vergelijking: Steden met vs. zonder deze strategieën
• O - Resultaat: Minder schade door overstromingen

Voorbeeld Reikwijdteverklaring: Dit overzicht richt zich op de strategieën voor stedelijke aanpassing die kuststeden van 2010 tot 2024 gebruiken om overstromingen als gevolg van klimaatverandering te verminderen.

Vermijd onderwerpen die te breed zijn ("klimaatverandering overal") of te klein (één stad waar nog geen onderzoek naar is gedaan). Je hebt net genoeg onderzoek nodig om te kunnen beoordelen.

Stap 2: Zoeken naar relevante literatuur

Nu is het tijd om te beginnen met deze betrouwbare databases. Hier zijn de top drie databases om te zoeken naar relevante literatuur:

1. Google Schrift - gratis en goed voor een brede start
2. JSTOR - voor oudere, diepgaande academische artikelen
3. Scopus / PubMed - voor studies met veel wetenschap

Gebruik tijdens het zoeken Booleaanse logica. Booleaanse logica omvat woorden als "AND" , "OR" en "NOT" enz. Bijvoorbeeld:

• "stedelijke overstromingen" EN "klimaatadaptatie" - geeft resultaten die beide termen bevatten.
  
• "overstroming OF stormwater" - toont resultaten met beide woorden.
  
• "klimaatverandering NIET agriculture" - verwijdert resultaten over landbouw.

Hier is een pro-tip voor jou:

Zoek een goed artikel → kijk naar de referenties → controleer wie het geciteerd heeft → dat is citation chaining. Zo ga je dieper.

Stap 3: Bronnen evalueren en selecteren

Niet alle studies zouden goed zijn. Sommige zijn misschien oud. Sommige zijn vaag. Sommige zeggen dingen die gewoon niet meer waar zijn.

Dus hoe weet je welke je moet houden? Je moet kijk naar vijf dingen:

1. Is het nuttig voor je onderwerp? (Relevantie)
2. Wie heeft het geschreven? Zijn dat experts? (autoriteit van de auteur)
3. Hoe oud is het? Is het nog steeds geldig? (Publicatiejaar)
4. Is het beoordeeld door collega's? (Dat betekent dat andere slimme mensen het hebben gecontroleerd).
5. Is het van een betrouwbaar tijdschrift of gewoon een blog?

Het antwoord op al deze vragen moet "JA" zijn.
Nu het risico op plagiaat in recente academische papers hoog is, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je samenvattingen zowel origineel als ethisch verantwoord zijn.

Laat je tekst door onze gratis plagiaatcontrole om het zekere voor het onzekere te nemen. 

Stap 4: Organiseer je bevindingen

Je hebt nu een stapel bronnen. Als je ze gewoon opstapelt en zegt "Dit is wat deze zei, en deze, en die..." zal je recensie aanvoelen als een puinhoop. 

In plaats daarvan moet je alle gegevens organiseren. 

Groepeer je gegevens in patronen.

Je kunt organiseren op:

• Thema (bijv. oorzaken van stress, gevolgen van stress)
• Methode (enquêtes, interviews, laboratoriumonderzoeken)
• Theorie (psychologiemodellen, economische theorieën)

I - De synthesematrix gebruiken
Dit is een tabel waarin je bovenaan onderwerpen schrijft en aan de zijkant bronnen. Onder elk thema vul je in wie wat heeft gezegd.

Thema	Studie A	Studie B	Studie C
Geestelijke gezondheid	Ja	Ja	Geen
Stedelijke planning	Geen	Ja	Ja

Kleurcodering, etikettering en het gebruik van plakbriefjes zullen je interpretatieproces vergemakkelijken. Ze helpen je het grote geheel te begrijpen.

Stap 5: Begin met schrijven

Nu komt het moeilijke gedeelte - maar ook het meest bevredigende: het schrijven van de literatuurstudie. Hier lees je hoe je dat doet, sectie voor sectie:

1. Abstract

Schrijf de samenvatting van de literatuur in de laatste. Vat je onderwerp, bereik, bevindingen en belangrijkste hiaten samen in 4-5 scherpe zinnen.

• Gebruik exacte taal en vul niets in.

• Geef aan wat je recensie doet, niet wat ze "bespreekt".

• Geen nieuwe informatie of citaten.

Gebruik de "één-zin-per-element" methode:
1 zin voor onderwerp, 1 voor reikwijdte, 1-2 voor bevindingen, 1 voor hiaten/toekomstige richting.

2. Inleiding

In de inleiding van een literatuuroverzicht moet je de relevantie aantonen en je lezer meteen aan de haak slaan.

• Leid met een spanning: stat, tegenstrijdigheid of kenniskloof.

• Bepaal duidelijk je focus.

• Zie de kloof als een kans.

• Eindig met een scriptie: wat je recensie zal aantonen of beargumenteren.

Behandel de intro als de pitch naar je onderzoekspubliek. Je schetst het probleem waar zij zich zorgen over maken.

3. Lichaam

Vermijd in de hoofdtekst van het literatuuroverzicht een verteller te zijn van wat elke auteur heeft gezegd. Je bent hier om te analyseren, niet om te annoteren.

• Organiseer op thema, methode, theorie of chronologie, gebaseerd op wat je punt het beste ondersteunt.

• Bronnen met elkaar verbinden - vergelijken, contrasteren, patronen analyseren.

• Voorbeeld: "Onderzoek X vond..." in "Meerdere onderzoeken geven aan... echter, nieuw werk betwist dit...".

• Beperk directe citaten. Parafraseer vaak, maar diepgaand.

• Sluit elke alinea af met inzicht, niet met een citaat.

4. Conclusie

In de conclusie van de literatuurstudie, verpak je met het doel, niet met de samenvatting.

• Benadruk de consensus, spanningen en blinde vlekken in het veld.
• Benadruk wat je mist en waarom dat belangrijk is.
• Wijs op volgende stappen of implicaties.

Wijs niet alleen op een hiaat, maar geef ook aan wat de kosten zijn als je er niets aan doet. Maak het belangrijk.

Tips voor schrijven

• 70/30 regel: 70% eigen synthese, 30% citaten

• Stapel bronnen niet op elkaar: Vermijd "Auteur A zei... Auteur B zei...".

Gebruik citatietools: Zotero, Mendeley, EndNote

• Gebruik AI-schrijfassistenten:  

De Gratis AI Essay Schrijver helpt je om overbelasting door onderzoek, uitstelgedrag en de druk van strakke deadlines te overwinnen. 

Dit is hoe je er het beste van kunt maken:

• Stap 1: Pas de parameters van je essay aan
  • Voer je onderwerp, gewenste aantal woorden en schrijfstijl in. 

• Stap 2: Genereer een concept in enkele seconden
  • Eenmaal ingesteld, klik je op "Essay schrijven". Binnen enkele ogenblikken heb je een gestructureerd, feitelijk nauwkeurig ontwerp. 

• Stap 3: Verfijnen en afronden
  • Herzie de structuur, verfijn de argumenten en voeg je unieke stem toe.

Stap 6: Eindbeoordeling en bewerkingstips

Je bent bijna klaar. Maar nog niet indienen - herzien. 

Deel 1: Hier is je laatste checklist om je literatuurstudie te herzien: 

• Is mijn toon academisch en eerlijk?
• Heb ik overgangen gebruikt als "Echter", "In tegenstelling", "Evenzo"?
• Zijn mijn thema's op een zinvolle manier gegroepeerd?

Zo ja, ga dan verder met de tweede stap van herziening.
Deel 2: Lees het hardop. 

• Als het saai of robotachtig klinkt, dan is dat waarschijnlijk ook zo.

Deel 3: Gebruik de AI Humanizer
AI Humanizer herschrijft stijve regels zodat ze duidelijk, slim en menselijk klinken. Deze tool helpt je om je AI-tekst om te zetten in mensachtige inhoud die alle belangrijke detectors omzeilt.

Bijvoorbeeld:

• Vóór: Dit artikel gaat over onderzoeken die in 2004 zijn uitgevoerd.
• Na: In het begin van de jaren 2000 werden fundamentele onderzoeken...

Test onze AI Detector en Humanizer nu met de widget hieronder!

Conclusie

Het schrijven van een literatuuroverzicht hoeft niet te lijken op het beklimmen van een berg in het donker. Het is een van de gemakkelijkste vormen van academisch schrijven. 

Zodra je de structuur begrijpt - en een paar goede voorbeelden hebt gezien - begin je het te begrijpen. 

In literatuuronderzoek geef je niet alleen een samenvatting. Je verbindt de punten, zet vraagtekens bij trends en bouwt een sterke basis voor je eigen onderzoek.

Vraag jezelf af:

• Wat zijn de terugkerende thema's in de studies die ik heb gelezen?
• Zijn er hiaten of tegenstrijdigheden die opvallen?
• Wat betekent dit werk voor mijn onderwerp?

En het belangrijkste:

Wat probeer ik hiermee te zeggen? Dat is de kern van een goed literatuuronderzoek.

Als je hulp nodig hebt, gebruik dan onze gratis Essay Schrijveren AI Humanizer om je ontwerp te schrijven en te polijsten tot natuurlijk, leesbaar proza.

De enige vraag die nu nog overblijft is: Eerst koffie of eerst een overzicht?