Wat is een betrekkelijk voornaamwoord? Definitie, lijst & voorbeelden

Je weet waarschijnlijk wel dat voornaamwoorden zelfstandige naamwoorden vervangen in een zin, zodat je niet als een soort robot steeds dezelfde woorden herhaalt. 

De Engelse taal heeft een hele cast van verschillende soorten voornaamwoorden die zeer specifieke taken uitvoeren.

Relatieve voornaamwoorden zijn een van de types die zinsdelen met elkaar verbinden en details toevoegen zonder telkens een nieuwe zin te beginnen.

Lees mee om te leren wat een betrekkelijk voornaamwoord is, hoe het in een zin wordt gebruikt, hoe je het kunt onderscheiden van andere vergelijkbare soorten voornaamwoorden en nog veel meer!


Belangrijkste opmerkingen

  • Een betrekkelijk voornaamwoord, zoals die, wie, wiens, welke, en dat, verbindt bijzinnen door terug te verwijzen naar een zelfstandig naamwoord.

  • Er zijn twee hoofdtypen relatieve bijzinnen: definiërende (restrictieve) en niet-definiërende (niet-restrictieve) bijzinnen.

  • Het toevoegen of verwijderen van komma's rond een betrekkelijke bijzin kan de betekenis van een zin compleet veranderen. 

  • Verwar betrekkelijke voornaamwoorden niet met aanwijzende voornaamwoorden die naar iets verwijzen (dit, dat, deze, die) of vragende voornaamwoorden die gebruikt worden om vragen te stellen (wie, wat, welke als vraagwoorden). 

  • Gebruik Undetectable AI Chat en Ask AI om het juiste gebruik van betrekkelijke voornaamwoorden te oefenen met persoonlijke voorbeelden en directe feedback.


Wat is een betrekkelijk voornaamwoord?

Een betrekkelijk voornaamwoord is een verbindingselement.

Het is zijn taak om het ene deel van een zin aan het andere te koppelen door terug te verwijzen naar een zelfstandig naamwoord dat al genoemd is.

Het heeft betrekking op extra informatie over een persoon, plaats, ding of idee zonder een nieuwe zin te beginnen

Maak je nooit meer zorgen dat AI je sms'jes herkent. Undetectable AI Kan je helpen:

  • Laat je AI-ondersteund schrijven verschijnen mensachtig.
  • Omleiding alle grote AI-detectietools met slechts één klik.
  • Gebruik AI veilig en vol vertrouwen op school en op het werk.
GRATIS proberen

Het staat aan het begin van een relatieve bijzin, wat gewoon een mooie naam is voor een deel van een zin dat meer informatie geeft over een zelfstandig naamwoord.

Dus in plaats van korte, haperende zinnen op elkaar te stapelen, kun je met betrekkelijke voornaamwoorden meer gelaagde zinnen vormen.

Historisch gezien bestaan relatieve voornaamwoorden al eeuwen, maar Oudengels gebruikten ze niet zoals we dat nu doen.

In die tijd vertrouwden mensen meer op woordvolgorde en herhaling. 

Naarmate het Engels Latijnse en Franse invloeden absorbeerde, werd de taal complexer en moest de grammatica gelijke tred houden.

Relatieve voornaamwoorden zijn voortgekomen uit die verschuiving, waarbij ze een manier boden om subtielere relaties tussen ideeën uit te drukken.

Lijst van veelvoorkomende betrekkelijke voornaamwoorden

Als je wilt begrijpen wat een betrekkelijk voornaamwoord is, moet je weten welke je vaak tegenkomt. 

Hier is een lijst met de meest voorkomende betrekkelijke voornaamwoorden: 

  1. Wie: Het verwijst naar mensen en wordt gebruikt wanneer de persoon over wie je het hebt degene is die de actie uitvoert in de bijzin. 
  1. Wie: Het verwijst ook naar mensen, maar wordt gebruikt wanneer de persoon aan de ontvangende kant van de actie staat, dus het verschijnt in object positie. Whom komt vaker voor in formeel of geschreven Engels dan in het dagelijks spraakgebruik.
  1. Van wie: Dit betrekkelijk voornaamwoord toont eigendom aan. Het verbindt een persoon, dier of ding met iets dat ze bezitten of waarmee ze verwant zijn. Het is het enige betrekkelijke voornaamwoord dat bezit uitdrukt en kan worden gebruikt voor zowel mensen als voorwerpen.
  1. Welke: Het verwijst naar dieren of voorwerpen, en soms abstracte ideeën. Het wordt gebruikt als je meer informatie wilt geven over iets dat al genoemd is. In tegenstelling tot wie of wie, is het niet van toepassing op mensen.
  1. Dat: Het vervangt wie of welke in informeler schrift. Het wordt vaak gebruikt als je precies wilt aangeven of beperken waar je het over hebt, zonder al te formeel te klinken. 

Bovendien staan 'wanneer, waar, waarom' technisch gezien niet op de klassieke lijst van betrekkelijke voornaamwoorden, maar ze spelen hetzelfde spel.

Wanneer verbindt met tijd, waarbij te plaatsen, waarom om te redeneren. 

En als je een opdracht voor school aan het maken bent terwijl je je hoofd probeert te buigen over welk voornaamwoord waar hoort, kijk dan eens naar Niet detecteerbaar Vraag AI.

Het geeft je snelle, duidelijke antwoorden op je verwarring over het gebruik van betrekkelijke voornaamwoorden zonder dat je pagina's droge grammaticale uitleg hoeft door te spitten.

Je kunt ook je eigen tekst kopiëren en direct feedback krijgen over je zinsbouw.

Soorten betrekkelijke bijzinnen

Nu je weet wat betrekkelijke voornaamwoorden zijn en hoe ze helpen om extra informatie aan zelfstandige naamwoorden te koppelen, laten we proberen te begrijpen hoe ze in zinnen worden gebruikt.

Je zult ze op twee manieren zien: de definiërende bijzin en de niet-definiërende bijzin. 

Bepalende (beperkende) clausules

Definiërende bijzinnen leggen vast over welke persoon of welk ding je het hebt. Ze worden "beperkend" genoemd omdat ze de betekenis van het zelfstandig naamwoord beperken.

Neem bijvoorbeeld deze zin:

"De leerling die gezakt is moet de test opnieuw maken."

Hier vertelt de zin "die gezakt is voor de test" ons over welke student we het hebben. Er kunnen 30 studenten zijn, maar je hebt het niet over allemaal, alleen over degene die de test heeft verknald.

In definiërende clausules gebruiken we vaak "dat" in plaats van "die" als we het over dingen hebben. Het is netter en meer geaccepteerd in formeel schrift.

Niet-bepalende (niet-restrictieve) clausules

Niet-bepalende bijzinnen zijn de kleine bijzinnen die je technisch gezien zou kunnen verwijderen zonder de zin te verbreken. De zin klopt nog steeds zonder ze. Je gooit er alleen wat extra informatie in als je ze gebruikt.

Bijvoorbeeld: "Mijn tante, die in Italië woont, maakt de beste lasagne." Of: "Mijn oom, die piloot is geweest, heeft nu een coffeeshop".

In beide zinnen is de bijzin tussen de komma's niet echt nodig om de zin zinvol te maken. In plaats daarvan voegt het meer betekenis en context toe.

Niet-bepalende bijzinnen gebruiken alleen wie, wie, wiens en welke als betrekkelijk voornaamwoord. In het bijzonder gebruik je 'dat' niet. 

Hoe interpunctie de betekenis verandert

Het enige verschil tussen definiërende en niet-definiërende clausules, grammaticaal gesproken, is de aanwezigheid van komma's.

Die kleine verandering kan de zin volledig omdraaien.

Laten we twee bijna identieke zinnen vergelijken:

  • "De gasten die te laat kwamen hebben het diner gemist."

Deze zin heeft het alleen over de laatkomers. Het impliceert dat sommige gasten op tijd waren en andere niet. Alleen degenen die te laat binnenkwamen werden gestraft met een leeg bord.

  • "De gasten, die te laat kwamen, hebben het diner gemist."

We hebben komma's toegevoegd en nu klinkt het alsof alle gasten te laat waren en iedereen het diner heeft gemist.

De clausule "die te laat kwamen" beperkt niet langer naar welke gasten je verwijst, maar geeft gewoon extra informatie over alle gasten.

Relatieve voornaamwoorden in complexe zinnen

A complexe zin is gewoon een zin die een onafhankelijke bijzin (een volledige gedachte die op zichzelf kan staan) combineert met een of meer afhankelijke bijzinnen (onvolledige gedachten die back-up nodig hebben).

De afhankelijke bijzinnen beginnen meestal met woorden als "omdat", "hoewel", "als", "of" of, je raadt het al, relatieve voornaamwoorden.

Relatieve voornaamwoorden introduceren relatieve bijzinnen, die een soort afhankelijke bijzin zijn.

Dat betekent dat elke zin waarin ze gebruikt worden van nature een complexe zin is.

Laten we een voorbeeld bekijken.

"De professor die gisteravond het gastcollege over kwantumcomputing gaf, heeft een boek gepubliceerd."

Als ik het opsplits, dan:

  • Onze hoofdzin is: 'De professor heeft een boek gepubliceerd.
  • De betrekkelijke bijzin is: 'die gisteravond het gastcollege over kwantumrekenen gaf'.
  • Het gebruikte betrekkelijk voornaamwoord is: 'die'.

Op dezelfde manier is hier een voorbeeld van een niet-levend iets.

"Ik heb eindelijk het oude koffiezetapparaat vervangen, dat op mysterieuze wijze lekte en om de week kortsluiting veroorzaakte in het stopcontact in de keuken."

  • De hoofdzin is: "Ik heb eindelijk het oude koffiezetapparaat vervangen.
  • De betrekkelijke bijzin is: "die op mysterieuze wijze lekte en om de week kortsluiting veroorzaakte in het stopcontact in de keuken".
  • Het gebruikte betrekkelijk voornaamwoord is: 'die'.

Relatieve voornaamwoorden vs. andere voornaamwoorden

Relatieve voornaamwoorden worden vaak verward met aanwijzende en vragende voornaamwoorden.

Hier lees je hoe je ze van elkaar kunt onderscheiden. 

Verschil tussen betrekkelijke en aantonende voornaamwoorden

We hebben in detail besproken hoe betrekkelijke voornaamwoorden verbindingswoorden zijn, en grammaticaal introduceren ze afhankelijke (ondergeschikte) bijzinnen die een eerder genoemd zelfstandig naamwoord beschrijven of definiëren.

Aanwijzende voornaamwoorden verbinden geen bijzinnen.

Ze komen in de plaats van zelfstandige naamwoorden en verwijzen naar iets specifieks, in de fysieke ruimte of in de context. 

Je ziet ze meestal als onderdeel van eenvoudige zinsconstructies en als onderwerp of lijdend voorwerp van de zin. 

Bijvoorbeeld:

"Dat was de krachtigste documentaire over klimaatverandering die ik in jaren heb gezien."

Het voornaamwoord 'dat' leidt hier geen bijzin in. Het staat op zichzelf en verwijst naar iets dat al bekend is, waarschijnlijk de documentaire die de spreker en luisteraar net hebben bekeken of waarover ze hebben gesproken.

Kortom: 

  • Relatieve voornaamwoorden staan achter een zelfstandig naamwoord en introduceren een bijzin die het zelfstandig naamwoord beschrijft.
  • Aanwijzend voornaamwoorden fungeren zelf als zelfstandige naamwoorden en volgen niet op een ander zelfstandig naamwoord.

Betrekkelijk voornaamwoord vs. vragend voornaamwoord

Het verschil tussen betrekkelijk en vragend voornaamwoord brengt mensen vaak van de wijs omdat veel voornaamwoorden, zoals wie, wie, welke en wat, in beide categorieën voorkomen.

Maar nogmaals, het verschil zit hem in wat ze doen in een zin.

Relatieve voornaamwoorden, zoals eerder, introduceren afhankelijke bijzinnen die een zelfstandig naamwoord beschrijven.

Vragende voornaamwoorden worden daarentegen gebruikt om vragen te stellen.

Ze staan voor het zelfstandig naamwoord waar je naar vraagt en openen een zin, niet volgen op een zelfstandig naamwoord zoals betrekkelijke voornaamwoorden doen.

Bijvoorbeeld, "Wie bleef er vannacht bij de patiënt op de IC?"

Het vragend voornaamwoord 'wie' is het onderwerp van een vraag.

Nogmaals, om samen te vatten:

  • Als het voornaamwoord een bijzin verbindt om iets te beschrijven, is het relatief.
  • Als het om informatie vraagt, is het vragend.

Schema met voornaamwoorden: Functie en voorbeelden

Laten we de verschillende soorten voornaamwoorden die hier worden besproken op één plek zetten, zodat je echt kunt vergelijken zonder door grammaticaboeken te bladeren.

VoornaamwoordTypeFunctieVoorbeeld
dieRelatief/InterrogatiefVerbindt zich met een persoon / Vraagt naar een persoon"De jongen die zijn sleutels verloor..." / "Wie verloor zijn sleutels?"
dieRelatief/InterrogatiefObjectvorm van wie"De acteur die we hebben ontmoet..." / "Wie heb je ontmoet?"
waarvanRelatief/InterrogatiefToont bezit"Het meisje wiens hond wegliep..." / "Wiens hond liep weg?"
dieRelatief/InterrogatiefVerwijst naar dingen of keuzes"De auto, die rood is..." / "Welke auto is rood?"
datRelatief/DemonstratiefMaakt verbinding met essentiële informatie / Wijst ergens op"De regel die hier geldt..." / "Die is van mij."
dit/dit/dit/ditAanwijzendSpecifieke zelfstandige naamwoorden aanwijzen"Deze zijn verlopen."

Om je instinct voor welk voornaamwoord je waar moet gebruiken echt aan te scherpen, raad ik je aan het volgende te gebruiken Niet-opspoorbare AI-chat.

Je kunt oefeningen doen die specifiek gericht zijn op relatieve bijzinnen of de keuze van voornaamwoorden en gedetailleerde feedback krijgen.

Het is veel effectiever dan passieve werkbladen doorbladeren, omdat je een gevoel krijgt voor hoe deze voornaamwoorden echt functioneren in de taal. 

Ervaar de kracht van onze AI Detector en Humanizer in de widget hieronder!

Veelgestelde vragen over betrekkelijke voornaamwoorden

Is "Dat" altijd een betrekkelijk voornaamwoord?

Nee. Dat is een betrekkelijk voornaamwoord als het een bijzin inleidt die een zelfstandig naamwoord beschrijft, maar het kan ook een aanwijzend voornaamwoord zijn als het naar iets verwijst.

Wanneer kan ik een betrekkelijk voornaamwoord weglaten?

Je kunt een betrekkelijk voornaamwoord weglaten als het fungeert als het lijdend voorwerp van de bijzin, niet als het onderwerp. Bijvoorbeeld: "Het boek (dat) ik geleend heb was geweldig."

Wat is het verschil tussen "Wie" en "Wie"?

Wie wordt gebruikt als onderwerp van een werkwoord en voert de actie uit. Wie wordt gebruikt als het object, dus het ontvangt de actie. Hier is een voorbeeld van het gebruik van beide: "Wie heeft je gebeld?" vs. "Wie heb je gebeld?".

Kan een zin meerdere relatieve bijzinnen hebben?

Ja. Een zin kan meer dan één relatieve bijzin bevatten als je informatie geeft over verschillende zelfstandige naamwoorden. Zorg er wel voor dat elke bijzin duidelijk is en de lezer niet in verwarring brengt. 

Bijvoorbeeld: "De wetenschapper die het onderzoek leidde en de assistent die de gegevens verzamelde, presenteerden allebei hun bevindingen op de conferentie." 

Eindgedachten

Relatieve voornaamwoorden helpen je zinnen aan elkaar te rijgen en verduidelijken zonder dat je ze volledig hoeft te herschrijven.

Je zou nu een goede grip moeten hebben op wat een relatief voornaamwoord is, de lijst van veelgebruikte voornaamwoorden en wanneer je ze moet gebruiken.

Als je nog beter wilt worden in het herkennen en gebruiken van betrekkelijke voornaamwoorden in het wild, oefen ze dan met behulp van Niet-opspoorbare AI-chat of Vraag AI.

Aan de slag met Niet detecteerbare AI vandaag!

Undetectable AI (TM)