Yeni Başlayanlar İçin Dolaylı Anlatım: Kolay Örnekler

Üniversite makaleleri yapacağınız en zor işlerden bazılarıdır — çünkü hazır fikirleriniz yok değil, tek bir düşünceyi bin kelimeye yaymanız bekleniyor.

Böylece “kullanmak” yerine “kullanmak” demeye başlarsınız ve farkına varmadan “çünkü” yerine “çünkü” demeye başlarsınız.” 

Tebrikler! Az önce dolambaçlı anlatım tekniğini keşfettiniz. Bu, anlamsız sözler değil, bir şeyi mümkün olan en uzun (üniversite profesörlerinin kabul edebileceği) şekilde yazma sanatıdır.

Ancak, “abartmak”tan farklı olarak, dolambaçlı anlatım sadece öğrenciler daha fazla kelime eklemek için çabalarken yaptıkları bir şey değildir.

Aynı zamanda birçok yazar ve politikacı tarafından sıklıkla kullanılan kasıtlı bir retorik araçtır. 

Bazen bu kasıtlı ve akıllıcadır. Diğer zamanlarda ise tesadüfidir ve yazdıklarınızı Şartlar ve Koşullar sözleşmesi gibi gösterir.

Bu kılavuz, dolaylı anlatımın ne olduğunu, ne zaman yararlı olduğunu ve yazınızı yanlışlıkla bürokratik bir kabusa dönüştürmekten nasıl kaçınabileceğinizi anlamanıza yardımcı olacaktır.

---

Önemli Çıkarımlar

• Dolambaçlı anlatım, bir fikri ifade etmek için gereğinden fazla kelime kullanmak anlamına gelir.

• Bu, kasıtlı bir edebi araç ya da kasıtsız bir yazım hatası olabilir.

• Günlük konuşmalarda kelimeleri unuttuğumuzda veya kibar olmaya çalıştığımızda sıkça rastlanan bir durumdur.

• Yaratıcı yazma, diplomasi ve vurgu için yararlıdır.

• Yazıyı belirsiz veya iddialı hale getirdiğinde sorun yaratır.

• AI dedektörleri gibi araçlar, aşırı karmaşık ifadelerin tespit edilmesine yardımcı olabilir.

---

Dolaylı anlatım nedir?

Dolaylı anlatım, fazladan kelime eklemenin ötesinde çeşitli amaçlara hizmet edebilir.

Dolaylı Anlam Tanımı

Dolambaçlı anlatım, daha az kelimeyle ifade edilebilecek bir şeyi çok sayıda kelime kullanarak anlatmaktır.

Doğrudan konuya girmek yerine, dolambaçlı konuşmak anlamına gelir. Kelimenin kendisi Latince: “circum” (etrafında) ve “locutio” (konuşma). 

Yani, kelimenin tam anlamıyla, “konuşmak” anlamına gelir.”

Ana caddeden düz bir şekilde gidebilecekken manzaralı yolu seçmek gibi düşünün.

Bazen manzaralı yol güzel ve buna değerken, bazen ise sadece benzin israfı oluyor.

Retorik ve yazımda, dolaylı anlatım şu şekilde olabilir: kasıtlı veya kazara.

Kasıtlı dolambaçlı anlatım bir amaca hizmet eder: belki de nazik davranmak, belirli bir ruh hali yaratmak veya ayrıntılı açıklamalarla bir şeyi vurgulamak istiyorsunuz. Kazara yapılan dolambaçlı anlatım ise yazınızı gereksiz yere şişirir.

Dolaylı Anlatım Örnekleri

Bunun pratikte nasıl işlediğini görmek için bazı gerçek örnekleri inceleyelim.

Örnek 1: Kelime Sayısı Uzatma

• Dolambaçlı ifade: “Günümüzün modern toplumunda, kendimizi şu gerçeği göz önünde bulundurmak zorunda olduğumuz bir konumda buluyoruz…”
• Doğrudan: “Bugün, şunu göz önünde bulundurmalıyız ki…”

Örnek 2: Kurumsal Dil

• Dolambaçlı ifade: “Şu anda normal operasyonel faaliyetlerimiz geçici olarak askıya alınmış durumdadır.”
• Doğrudan: “Şu anda kapalıyız.”

Örnek 3: Eufemistik Dolaylı Anlatım

• Dolambaçlı ifade: “İşgücü optimizasyonu girişimi kapsamında işten çıkarıldı.”
• Doğrudan: “O kovuldu.”

Örnek 4: Edebi Dolambaçlı Anlatım (Kasıtlı)

• Dolambaçlı ifade: “Günlerimizi aydınlatan ve gezegenimizi ısıtan parlak gök cismi.”
• Doğrudan: “Güneş.”

Önceki örneğin aslında kulağa hoş geldiğini fark ettiniz mi? Bunun nedeni, stilistik bir seçim olarak dolaylı anlatım kullanılmasıdır.

Diğerleri ise sanki birisi çok fazla çaba sarf ediyormuş gibi geliyor.

İnsanlar Neden Dolaylı İfadeler Kullanır?

İnsanlar çeşitli nedenlerle dolambaçlı konuşurlar ve bunların hepsi olumsuz değildir.

Motivasyonu anlamak, ne zaman uygun olduğuna karar vermenize yardımcı olur.

• Nezaket ve Takt: Bazen doğrudan olmak kaba olabilir. “Fikriniz işe yaramaz” demek, “Başka alternatifler de düşünebilir miyiz acaba?” demekten daha az nazik bir ifadedir. İkinci ifade dolaylı bir ifadedir, ama aynı zamanda daha naziktir.
• Vurgu ve Dram: Yazarlar, okuyucuların hızını yavaşlatmak ve dikkatlerini çekmek için dolaylı ifadeler kullanırlar. Shakespeare yazarken “Ölüm” yerine “hiçbir yolcunun geri dönmediği keşfedilmemiş ülke” diyerek bir atmosfer yaratıyor.
• Kelimeleri Unutmak: Bu çok tanıdık bir durum. Hiç “çorba yemek için kullandığın yuvarlak şey” diye bir şeyden bahsettiğin oldu mu? Beynin “kaşık” kelimesini hatırlayamadığı için mi? Bu, ihtiyaçtan doğan dolaylı ifade.
• Akıllı Ses: Bu tehlikeli olanıdır. İnsanlar genellikle daha fazla kelime daha fazla zeka anlamına gelir diye düşünürler. Genellikle öyle değildir. Üniversite profesörünüz bu tür girişimleri bir kilometre öteden bile fark edebilir.
• Sorumluluktan Kaçınmak: Politikacılar ve şirketler bunu çok severler. “Hatalar yapıldı” ifadesi, “Hata yaptım” demekten kaçınmak için kullanılan bir dolaylı ifadedir.”
• Mizah YaratmakKomedyenler her zaman absürt ve dolambaçlı tanımlamalar kullanırlar. Bir kediyi “küçük, tüylü, yargılayıcı ve ara sıra senin varlığını tolere eden bir memeli” olarak tanımlamak komiktir.”

Dolaylı Anlatım Günlük Konuşmada Nasıl Ortaya Çıkar?

Muhtemelen farkında olmadan her gün dolaylı anlatım kullanıyorsunuzdur.

Genellikle şu yerlerde görülür:

• Bir kelimeyi hatırlayamadığınızda: “Şu şeyi bana uzatır mısın... bilirsin... ekmeği kızartıp ısıtan şeyi?” Tost makinesini kastediyorsun. Beynin tost makinesini kastettiğini biliyor. Ama o anda, “ekmeği kızartıp ısıtan şey” tek bildiğin şey.
• Garip Durumlarda: “Acaba sesi biraz kısmayı düşünebilir misiniz?” Çeviri: “Lütfen sesi kısın.”
• Kötü Haber Verirken: Kimse “Köpeğin öldü” demez. “Çok üzgünüm, ama Fluffy vefat etti” veya “artık aramızda değil” veya “gökkuşağı köprüsünü geçti” derler. Bunların hepsi gerçeği yumuşatan dolaylı ifadeler.
• Müşteri Hizmetlerinde: “Maalesef bu ürün şu anda mevcut değil” ifadesi, “Elimizde yok” ifadesinden daha iyi geliyor. Anlamları aynı olsa da, dolaylı ifade daha profesyonel bir izlenim bırakıyor.
• Övünürken (Ama Övünmemeye Çalışırken): “Projeye yaptığım mütevazı katkılarımdan dolayı takdir gördüğüm için şanslıydım” ifadesi, “Ödül kazandım” ifadesinden daha iyidir, ancak çok az. Bu, alçakgönüllülük kisvesi altında dolambaçlı bir ifadedir.

Anlaşılması gereken en önemli nokta, günlük konuşmalarda dolaylı ifadelerin kullanılması genellikle tamamen uygun olduğudur.

Biz sosyal varlıklarız ve bazen uzun yoldan gitmek iletişimi daha sorunsuz hale getirir.

Dolaylı Anlatım Türleri

Dolaylı anlatım herkese uyan bir yöntem değildir.

Farklı çeşitleri vardır ve bunları tanımak, bu cihazı daha etkili bir şekilde kullanmanıza yardımcı olur.

• Eufemistik Dolambaçlı İfade: Bu, rahatsız edici bir şeyi söylemekten kaçınmak için dolaylı bir dil kullandığınız zamandır. “Öldü” yerine “vefat etti”. “Kovuldu” yerine “ayrıldı”. “Kullanılmış” yerine “ikinci el”. Bunların hepsi dolaylı anlatımla elde edilen örtmece ifadelerdir.
• Perifraz: Bu, bir şeyi ismiyle değil, özellikleriyle tanımlamak için kullanılan süslü bir terimdir. Shakespeare için “Avon'un Ozanı”. New York için “Büyük Elma”. Futbol için “güzel oyun”. Yazılarınıza renk katar.
• Pleonasizm: Bu, gereksiz bir dolambaçlı anlatımdır. aynı şeyi iki kez söylemek farklı kelimelerle. “Ücretsiz hediye.” “Geçmiş tarih.” “Gelecek planları.” “Sonuç.” Bunların her biri, anlamını kaybetmeden bir kelimeyi çıkarabilir.
• Laf kalabalığı: Bu sadece gereksiz sözcük yığınıdır. Anlam veya üslup katmayan gereksiz dolgu sözcükleridir. “Şu anda” yerine “bu noktada”. “Her ne kadar” yerine “buna rağmen”. Bu tür sözcüklerden kaçınmalısınız.
• Tautoloji: Pleonasma benzer, ancak mantıkla daha çok ilgilidir. Aynı cümle içinde farklı kelimelerle aynı şeyi söylemektir. “Ne ise odur” bir totolojidir. “Ya yağmur yağacak ya da yağmayacak” da öyle. Teknik olarak doğrudur, ancak tamamen yararsızdır.

Edebiyatta ve Hikaye Anlatımında Dolaylı Anlatım

Yazarlar her zaman kasıtlı olarak dolaylı ifadeler kullanırlar ve bu iyi yapıldığında aslında oldukça etkilidir.

• Atmosfer OluşturmaGotik yazarlar dolaylı anlatımı severler. “Ev korkutucuydu” demek yerine, “kötü niyetli gözler gibi izleyen karanlık pencereleriyle, yaklaşan yapı”yı bir paragraf boyunca anlatırlar. Bu, dolaylı anlatımın en güzel örneğidir.
• Karakter Sesi: Bazı karakterler dolambaçlı konuşur. Bu, kişiliklerini ortaya çıkarır. Sinirli bir karakter, birine çıkma teklif etmek yerine, “Şey, demek istediğim, eğer meşgul değilsen, belki biz...” gibi bir şey söyleyebilir. Bu dolambaçlı ifade, onların kim oldukları hakkında bir şeyler söyler.
• Şiir ve Kennings: Eski İngiliz şiirinde, temelde şiirsel dolaylı ifadeler olan kennings kullanılmıştır. Okyanus için “balina yolu”, güneş için “gökyüzü mumu”, kan için “savaş teri” gibi. Bunlar teknik olarak dolaylı ifadeler olmakla birlikte, imgesel bir etki yaratırlar.
• Gizem ve Vahiy: Bazen yazarlar, bilgiyi açıklamayı geciktirmek için dolaylı ifadeler kullanırlar. Sonunda adını vermeden önce, okuyucuların ilgisini çekmek için bir şeyi dolaylı bir şekilde anlatırlar.
• Hiciv ve Toplumsal Yorum: Yazarlar, bürokratik dili veya gösterişli konuşma tarzını alay etmek için aşırı dolambaçlı ifadeler kullanırlar. George Orwell, “Siyaset ve İngiliz Dili.“

Ortak nokta nedir? Edebiyatta, dolaylı anlatım hikayeye hizmet eder. Bu, tesadüfi bir laf kalabalığı değil, anlamı, havayı veya karakteri güçlendiren bir tercihtir.

Cümlede Dolaylı Anlatımı Tanımlama

Neye bakmanız gerektiğini bilirseniz, dolambaçlı ifadeleri tespit etmek daha kolaydır.

İşte belirgin işaretler:

• Gereksiz Karmaşık İfadeler: Bir cümleyi anlamını kaybetmeden tek bir kelimeyle değiştirebiliyorsanız, bu muhtemelen dolaylı anlatımdır. “Bu noktada” yerine “şimdi” kullanabilirsiniz. “Şu gerçeğe bağlı olarak” yerine “çünkü” kullanabilirsiniz.”
• Pasif Ses Aşırı Yüklemesi: “Değişiklikler yapılmasına karar verildi” ifadesi hem pasif hem de dolambaçlıdır. “Değişiklikler yapmaya karar verdik” ifadesi daha nettir.
• Gereksiz Değiştiriciler: “Geçmiş deneyimler”, “gelecek planları”, “tamamen oybirliği” ve “sonuç” ifadeleri gereksiz kelimeler içerir. Bu sıfatlar ek bilgi sağlamaz.
• İsimleştirme: Bu, basit bir fiili isim tamlaması. “Karar vermek” yerine “karar verin”. “Düşünmek” yerine “düşünün”. “Sonuca varmak” yerine “sonuca varın”.”
• Hedging Dil Yığınları: Bir kez çekingenlik sorun değildir. Birden fazla çekingenlik ise laf kalabalığına dönüşür. “Bence belki de bunu değiştirmeyi düşünmeliyiz” ifadesi, çekingenliğin aşırıya kaçtığı bir örnektir.

İşte burada AI araçları yardımcı olabilir. Algılanamayan AI'nın AI Dedektörü aşırı mekanik veya gereksiz yere karmaşık ifadelerin işaretlenmesi için tasarlanmıştır.

Öncelikle AI tarafından üretilen metinleri tanımlamak için kullanılmasına rağmen, kazara yapılan dolaylı ifadelerin yakalanmasında da şaşırtıcı derecede başarılıdır.

Bu araç, yazınızın çok kalıplaşmış veya yapay olarak karmaşık olduğu bölümleri vurgular; bu bölümler genellikle dolambaçlı anlatım kalıplarıyla örtüşür.

Dedektörünüz bir bölümü işaretlerse, kendinize şu soruları sorun: Burada gerçekten iletişim kuruyor muyum, yoksa sadece boşluğu dolduruyor muyum? Bu daha basit hale getirilebilir mi? Karmaşıklık bir amaca hizmet ediyor mu?

Öğrencilerin Sık Yaptığı Hatalar

Yazmayı öğrenen herkes bu dolambaçlı ifade hatalarını yapar. Bunları fark etmek, düzeltmenin ilk adımıdır.

• Uzunluğu Kaliteyle KarıştırmakYeni yazarlar genellikle daha fazla kelime kullanmanın daha iyi yazmak anlamına geldiğini düşünürler. “Kullanmak” yerine “kullanmak” yazarak kendilerini sofistike hissederler. Yanılıyorlar. İyi yazım, açık yazımdır.
• Basit Kavramları Aşırı Açıklama: “Bacaklarınızı hızlı bir şekilde ileriye doğru hareket ettirerek yapılan koşma eylemi” demek zorunda değilsiniz. Sadece “koşmak” deyin. Okuyucularınız koşmanın ne olduğunu biliyorlar.
• Eşanlamlılar Sözlüğünün Kötüye Kullanımı: Eşanlamlılar sözlüğünü kullanmak iyidir. Ancak, her basit kelimeyi karmaşık bir eşanlamlıyla değiştirmek, doğal olmayan dolambaçlı ifadeler yaratır. Kimse mağazaya “dolaşarak” gitmez. Yürürler.
• Kelime Sayısı için DolguAnlıyoruz. Makale 2.000 kelime olmalı ve siz 1.600 kelime yazmışsınız. Ancak dolambaçlı ifadelerle makaleyi uzatmak, yazınızı daha kötü hale getirir, daha uzun yapmaz. Gerçek içeriği ekle onun yerine.
• Akademik Yazıları Kötü Taklit Etmek: Akademik yazılar daha karmaşık yapılar kullanır, ancak iyi akademik yazılar yine de kesindir. Kötü akademik yazılar, bilimsel bir görünümle süslenmiş dolambaçlı ifadelerden ibarettir.
• Hedef Kitlenizi Unutmak: Bazen dolaylı anlatım dinleyicileriniz için uygun olabilir. Bazen ise uygun olmayabilir. Çocuk kitabı mı yazıyorsunuz? Basit tutun. Hukuki belgeler mi yazıyorsunuz? Bazı durumlarda dolaylı anlatım aslında beklenir. Bağlamınızı bilin.
• Yüksek Sesle Okumama: Dolambaçlı ifadeler yüksek sesle okunduğunda daha da kötü gelir. Kulağınız gözünüzün kaçırdığı şeyleri yakalar. Kendi cümlenizi okurken takılıyorsanız, muhtemelen cümle çok karmaşıktır.

Yazılarında Dolaylı Anlatımı Amaçlı Olarak Kullanma

Tamam, dolaylı anlatımın her zaman kötü bir şey olmadığını belirledik.

İşte bunu bilinçli ve etkili bir şekilde kullanmanın yolu.

• Karakter Gelişimi İçin: Ayrıntılı karakterlerinize uygun dolambaçlı diyaloglar yazın. Gösterişli bir akademisyen, “Katılmıyorum” yerine “Değerlendirmenize katılamıyorum” diyebilir. Bu karakterizasyonun bir örneğidir.
• Ritim Oluşturmak: Bazen uzun versiyon daha iyi ses çıkarır. Şiir ve edebi düz yazı genellikle kısalığa göre sese öncelik verir. Dolaylı anlatım istediğiniz ritmi yaratıyorsa, onu koruyun.
• Duygusal Etki İçin: Konuyu geciktirmek gerilimi artırabilir. Korku yazarları bunu sürekli yapar. Aslında ne olduğunu açıklamadan önce, korkutucu bir şeyi ayrıntılı ve uzun uzadıya anlatırlar.
• Gerçekçilik için Diyalog: İnsanlar her zaman verimli konuşmazlar. Konuyu saptırırız. Kaçamak cevaplar veririz. Konuyu dolambaçlı konuşuruz. Gerçekçi diyaloglar bazı dolambaçlı ifadeler içerir.
• Tekrarla Vurgulamak: Bir şeyi farklı şekillerde ifade etmek, onun önemini vurgulamaya yardımcı olabilir. Siyasi konuşmalarda bu teknik sıklıkla kullanılır. “Kumsallarda savaşacağız, iniş alanlarında savaşacağız, tarlalarda savaşacağız...” Anladınız.
• Nazik Davranırken: Profesyonel ve resmi ortamlarda genellikle diplomatik bir dil kullanılması gerekir. “Başka adaylar arıyoruz” ifadesi, “İşi alamadınız” ifadesinden daha naziktir.”

Araçlar burada denemeler yapmanıza yardımcı olabilir. Tespit edilemeyen yapay zeka Yazı Stili Çoğaltıcı aynı cümleye farklı yaklaşımlar denemenizi sağlar.

Doğrudan bir versiyonu, daha ayrıntılı ve dolaylı bir versiyonla karşılaştırarak test edebilir ve hangisinin amacınıza daha uygun olduğunu görebilirsiniz.

Belki de dolambaçlı ifadeler gerçekten zarafet katıyordur. Ya da belki de sadece gösterişli geliyor. Bu araç, seçenekleri karşılaştırmanıza yardımcı olur.

Kasıtlı bir dolambaçlı ifadeyle taslak hazırladıktan sonra, Algılanamayan Yapay Zeka'nın Yapay Zeka İnsancıllaştırıcısı paha biçilmez hale gelir.

Yazınızı, kasıtlı örnekleri korurken, garip veya zorlama dolambaçlı ifadeleri önleyecek şekilde iyileştirir.

İnsanlaştırıcı, “ayrıntılı betimleyici” ve “gereksiz yere laf kalabalığı” arasında ayrım yaparak doğru dengeyi bulmanıza yardımcı olur.

Özellikle, dolambaçlı ifadelerin doğal olmaktan ziyade yapay geldiği kısımları tespit etmede oldukça başarılıdır.

Önemli olan bilinçli davranmaktır. Bir şeyin amacınıza hizmet edip etmediğini veya sadece konunun özüne gelmekten kaçınıp kaçınmadığınızı düşünün.

Yapay Zeka Dedektörümüzü ve İnsancıllaştırıcımızı hemen aşağıda deneyin!

Artık Uzun Uzadıya Konuşmalar Yok

Dolaylı anlatım kötü bir şöhrete sahiptir, ancak doğası gereği kötü değildir.

Çoğu yazma tekniği gibi, burada da önemli olan bağlam ve niyettir.

Makalenizi sayı hedefine ulaşmak için gereksiz sözcüklerle doldurmak, anlamı belirsizleştiren kurumsal dil kullanmak veya sözlüğü aşırı kullanmak, kötü dolaylı anlatımın örnekleridir.

Düşünceli dolaylı anlatım ise farklıdır. Karakterlere kişilik katar, betimlemelerde atmosfer yaratır ve doğrudanlık acımasızca olacağı durumlarda nazik davranmanıza olanak tanır.

Yararlı dolaylı ifadeler okuyucunuza hizmet eder. Yararsız dolaylı ifadeler ise kelime sayınıza hizmet eder.

Yazma becerilerinizi geliştirmek ve dolaylı anlatım gibi teknikleri etkili bir şekilde kullanmayı öğrenmek konusunda ciddiyseniz, Tespit Edilemeyen Yapay Zeka yardımcı olacak eksiksiz bir araç seti sunar.

AI Detector karmaşık ifadeler tespit eder, Writing Style Replicator farklı yaklaşımları denemenizi sağlar ve AI Humanizer her şeyi doğal ve ilgi çekici bir üsluba dönüştürür.

Bir makale, hikaye veya profesyonel içerik üzerinde çalışıyor olsanız da, bu araçlar kazara hatalar yapmak yerine bilinçli seçimler yapmanıza yardımcı olur.

Şimdi ilerleyin ve işinize yaradığında kasıtlı olarak laf kalabalığı yapın. İşinize yaramadığında ise hoş bir şekilde özlü olun.